Επιλογές από το άρθρο του Κ. Σ. Κώνστα "Κοντά στους Αγωνιστές μας : Λαογραφικά του Ρουμελιώτικου 1821" (Περ. Στερεά Ελλάς Μάρτιος 1969, σ. 16-21)
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Α'. ΠΑΡΟΙΜΙΕΣ
4.- "Δυο άτια σ' έναν ταβλά δεν κάνουν!"
Κολιτσής του Δήμου Σκαλτσά ο Θανάσης Διάκος ρώτησε τον καπετάνιο του για μια ψυχρότητα, που έδειχνε απέναντί του κάποτε, που η ατμόσφαιρα μεταξύ των δύο ανδρών είχε γίνει βαριά. Κι όταν ο Δήμος Σκαλτσάς του έδωσε την παραπάνω απάντηση, με την προσθήκη μάλιστα΅"Τι τα θες! Ή εγώ θα φύγω ή εσύ", ο Διάκος σεβάστηκε την ορθοφροσύνη του αρχηγού του, έφυγε για τα Σάλωνα κι εκείθε στη Λειβαδιά, κοντά στον Αντρούτσο, όπου και διέπρεψε.
Β'. ΠΑΡΩΝΥΜΙΑ
4. - "Καλπάκια της Λειβαδιάς"
Γνωστοί σ' όλο το σκλαβωμένο Γένος οι Λειβαδίτες άρχοντες με το όνομα αυτό, που τους το είχαν κολλήσει γιατί φορούσαν ένσν ψηλόσκούφο, που με καλυμμάυκι έμοιαζε.
5.- "Λογοθέτης"
Ο Λειβαδίτης "Γιαννάκης Κοτζάμπασης", υιός του "Στάμου Χονδροδήμου", όταν έγινε Λογοθέτης και επίτροπος του μητροπολίτου της Αθήνας, τον τίτλο του Λογοθέτη, που τον είχαν οι αυλικοί του μητροπολιτικού θρόνου, ο άρχοντας τον κράτησε για επίθετο και αντικατάστησε το Χονδροδήμος με το Λογοθέτης, σύμφωνα με συνηθισμένο για κείνον τον καιρό φαινόμενο.
Δ. ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ
1. (1821)
"1821. Άρχισαν οι Ρωμαίοι και πολεμούν με τους Τούρκους· και πήραν το Μοριά· γίνη Ρωμαίϊκο το Ζητούνι, Ρωμαίϊκο η Λειβαδιά, Ρωμαίϊκο το Βραχώρι, Ρωμαίϊκα και άλλα περισσά βιλαέτια, χωρίς τη βοήθειαν από τον Μόσκοβον. Οκτωβρίου 9".
(Σε Μηναίο, τύπ. 1692 [?], του Οκτωβρίου της Μονής Σπηλιάς - Ευρυτανίας)
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Β. ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ
Πήδημα τ' Αντρούτσου
το πρόφ. στο πήδμα τ' Αντρούτσ'. Τοπωνυμία σχετική με τον Αντρούτσο στον Μικρόκαμπο της Θήβας.
Από τη συλλογή της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Λεβαδείας